Son 10 yılın en önemli teknolojik gelişmelerini sizler için inceledik.
Geçtiğimiz çeyrek yüzyıl; iş, sosyal ve günlük hayatlarımıza sayısız teknolojik yenilik getirdi.
NASA’nın Mars Bilim Laboratuvarı’nın en teknolojik ekip üyesi Curiosity, 26 Kasım 2011’de Mars’a konuşlanmak üzere fırlatıldığından bu yana teknolojinin hızla ivme yaptığı bu süreçte, yalnızca yaşam biçimlerimiz ve alışkanlıklarımız dönüşüme uğramadı. Oxford Üniversitesi akademisyenleri arasında yer alan ve aslında yaşadığımız dünyanın bir simülasyon olduğunu ileri süren Nick Bostrom gibi profesörlerin çığır açan çalışmaları ile bilimsel alanların metotları da form değiştirdi.
Peki son 10 yılda teknoloji gündemini en çok meşgul eden başlıklar neler oldu?
İşte geçtiğimiz 10 yılda bilim ve teknoloji dünyasında en çok konuşulan ve tartışılan 10 farklı gelişme:
Yapay Zekâ (Artificial Intelligence)
Tarihçesi yarım asrı geçen yapay zekâ teknolojisi, son 10 yılda sayısız şirketin önemli kaslarından biri hâline geldi. Bilim kurgu filmlerinde görmeye alışık olduğumuz yapay zekâlı kahramanlar; sağlıktan eğitime, finanstan endüstriye birçok alanda işlev kazandı.
Yapay zekâ teknolojisinin serüveni, bilgisayar bilimcisi Alan Turing’in 50’li yıllarda “Makineler düşünebilir mi?” sorusuyla başladı ve kaynağı bu itici güce sahip soru olan bilimsel evrimlerle, yapay zekâ diyalog sistemleri de (chatbot) hayatlarımıza giriş yaptı. Bugün; istihbarat ve analiz, bilgi yönetimi, görüntü tanıma, güvenli haberleşme gibi pek çok alanda yapay zekâ teknolojileri rol oynuyor.
Büyük Veri (Big Data)
İş dünyasında büyük yankı uyandıran Büyük Veri teknolojisi, son yıllarda şirketlerin kurumsal DNA’sının ayrılmaz parçası oldu. Hemen her CEO’nun radarında olan Büyük Veri teknolojisi; ağ günlüklerinden video paylaşımlarına, sosyal medya yayınlarından internet istatistiklerine, farklı kaynaklardan elde edilen tüm verileri, anlamlı ve işlenebilir bir biçime dönüştürmeyi sağladı.
Özellikle sosyal paylaşım sitelerindeki kullanıcı davranışları, Büyük Veri teknolojisi ile beraber şirketlerin pazarlama stratejilerini belirlemesi adına büyük rol oynadı ve kullanıcı tercihlerinden elde edilen verilerin sağladığı korelasyonlar da Wal-Mart ve Amazon gibi şirketlerin satış grafiklerini doğrudan etkileyen başlıklar arasına girdi.
Blok Zinciri (Blockchain)
İlk kez 2008 yılında Satoshi Nakamoto tarafından kavramsallaştırılan ve 2010’lu yılların başında büyük gelişme göstererek önemli bir gündem maddesine dönüşen Blok Zinciri, kripto-para birimi bitcoin’in çekirdek bileşeni olarak uygulandı ve böylece bitcoin herhangi kurumsal bir otoriteye ihtiyaç duymaksızın çift harcama (double spending) problemini çözen ilk dijital para olarak teknoloji gündemine oturdu.
Farklı ve birçok bilgisayar üzerindeki işlemlerin kaydı için kullanılan, dağıtılmış ve halka açık dijital defteri ifade eden Blok Zinciri, son 10 yılın en sansasyonel teknolojik girişimlerinden biri oldu.
Arttırılmış Gerçeklik (Augmented Reality)
Algıladığımız tüm fiziksel nesnelerin, bilgisayar kaynaklı algısal bilgilerle (grafik, video, ses vb.) geliştirilerek, gerçek zamanlı ve etkileşimli deneyim sunan Arttırılmış Gerçeklik, en popüler dönemini 2016’da PokemonGo uygulamasının piyasaya sürülmesi ile yaşadı. Dünyada 100 milyondan fazla indirilen oyunun yanı sıra IKEA’nın müşterilerine satın almak istedikleri ürünlerin herhangi bir mekândaki duruşunu görselleştiren IKEA Place uygulaması da Arttırılmış Gerçeklik teknolojisinin mevcut gerçeklikteki yeri hakkında daha fazla bilgi sağladı.
Ayrıca; Google ve Microsoft gibi dev şirketlerin, Arttırılmış Gerçeklik tabanlı ürünleri Google Glass ve HoloLens ardından bu alandaki çalışmalarına devam ettiği biliniyor.
Sağlık Teknolojileri (Health Technologies)
- Nöroteknoloji (Neurotechnologies)
İnsan beynini, beynin tüm katman ve süreçlerini gözlemlemeye ve görüntülemeye yarayan nöroteknoloji dalları, günümüzde sağlık sektörünün teşhis dayanakları arasında güçlü bir yere sahip.
Yakın zamanda Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) görevli bilim insanları, gelecekte şirketlerin, bugüne dek teşhis ve tedavi amaçlı görüntülenen insan beynini; düşünce okuma, manipülasyon hatta makine zekâsı ve biyolojik zekâyı birleştirme adına görüntüleyeceğini aktardı.
Teknolojik inovasyonların tartışılan ismi Elon Musk’ın kurduğu nöroteknoloji şirketi Neuralink ise son yıllarda geliştirdiği çipler ile; görme kaybı, işitme engeli, hafıza problemleri olan hastalara duyularını ve bilişsel yetilerini yeniden kazandıracaklarını iddia etti.
- Sentetik Biyoloji (Synthetic Biology)
Sentetik Biyoloji; hem yeni biyolojik parçalar, cihazlar ve sistemler yaratmayı veya doğada bulunan sistemleri yeniden tasarlamayı amaçlayan hem de genetik mühendisliği, matematik, moleküler biyoloji gibi birçok disiplinin metodolojilerini içinde barındıran bir araştırma alanı.
Bilim insanların oldukça uzun yıllardır laboratuvarlarda; daha iyi nitelik, daha verimli ürün ve daha farklı tür yaratmak adına gerçekleştirdiği genetik ayıklamayı sentetik biyoloji çok kısa sürede gerçekleştirmeyi sağladı. Artık bilim insanları, sentetik biyoloji sayesinde bakterilere yakıt (mazot) ya da mantarlara antibiyotik ürettirebiliyor.
Geçtiğimiz yıl, Bayer ve Gingko Bioworks’un iş birliği yaparak; bitkilerin büyümesine yardımcı olan mikropları geliştirmek için sentetik biyoloji potansiyelinden yararlanmak adına yeni bir şirket kurmaları, bu araştırma alanına yapılan yatırımları da gözler önüne serdi.
- Çip Organlar (Organ Microchips)
Tıp dünyasının yeni çalışma başlıklarından biri: çip organlar. Bir bilgisayar bileşenini andıran çip organlar, özellikle hayvan deneylerine son vermek ve kişiselleştirilmiş tıp geliştirebilmek adına bilim çevrelerince yeni bir olasılığın tartışılmasını sağladı.
Ayrıca; birçok organ çipini birbirine bağlamanın da araştırmacılara ve bilim insanlarına organ etkileşimlerini inceleme olanağı verdiği anlaşıldı.
Biyoinformatik (Bioinformatics)
Biyoinformatik disiplininin çalışma sahasını, Moleküler Biyoloji gibi biyolojinin farklı dallarındaki verilerin bilgisayar teknolojisi aracılığıyla derlenerek analiz edilmesi oluşturuyor.
Son 10 yılın giderek yükselen disiplini Biyoinformatik, tıp dünyasının yakın tarihi içinde; protein yapılarının belirlenmesinde, herhangi bir biyolojik fonksiyonun işlevini düzenleyen moleküllerin geliştirilmesinde, tıbbi ya da endüstriyel odaklı yeni makromolekül üretiminde ve özellikle genetik faktörlerin hastalık yatkınlığı ile ilişkisinin ortaya çıkarılmasında büyük rol oynadı.
Nano Cihazlar (Nanodevices)
Nanofabrikasyon üretimi olan nano ölçekli materyaller geçtiğimiz 10 yılın teknolojik gelişmelerine adını yazdıran bir başka yenilik.
Özellikle bilgi işlem dünyasına önemli katkı sağlayan nano cihazlar; tıbbi uygulamalar, havacılık, elektronik, taşımacılık gibi pek çok sektörün de ilgi alanına girmeye başladı.
Nano cihazların bugün en bilinen örnekleri arasında; çeşitli sensörler, karbon nano tüpler, nano yapılı güneş pilleri ve kanser tedavisini hedefleyen nano partiküller yer alıyor.
Drone Teknolojisi (Drone Technology)
Ticari faaliyetlerin yeni gündemi: drone teknolojisi. Taşımacılık, sigorta, medya, eğlence, tarım, telekomünikasyon gibi birçok alanda rol sahibi olan bu teknoloji, son 10 yılda büyük ilerleme sergiledi.
Günümüzde drone destekli proje ve çözümlere ait piyasa değerinin 127 milyar doların üzerinde olduğu tahmin ediliyor. Şirketlerin, hem yeni iş ve operasyon çözümlerine hem de farklı ihtiyaçlarına cevap veren teknoloji gelecekteki sermaye projeleri adına büyük potansiyel taşıyor.
Giyilebilir Teknoloji (Wearable Technology)
Akıllı tekstil çalışmalarının başladığı hazır giyim sektörünün teknolojik ürünleri literatüre ‘giyilebilir teknoloji’ olarak giriş yaptı.
Sensörler ve iletişim sistemleri aracılığıyla eşitli veri alışverişleri yapabilen giyilebilir teknoloji inovasyonunun bilinen en güncel örnekleri; akıllı telefonlarla uyumlu ve bulut bağlantılı giyilebilir spor ürünleri, akıllı saatler, Sanal Gerçeklik (Virtual Reality) gözlükleri.
Bulut Bilişim (Cloud Computing)
Veri ve dataların yüksek hacimleri depolama koşulları adına kritik problemlere neden olabiliyordu. Geçtiğimiz 10 yıl içinde Bulut Bilişim Teknolojisi; bilgisayarlar ve diğer cihazlardan elektrik dağıtıcılarına benzer bir bilişim ağı (internet) üzerinden istenilen mekânda ve istenildiği zaman her çeşit bilgi ve kişisel veriye ulaşmayı sağladı.
Dijital bir ağ aracılığıyla çoklu sunucu bağlantısı sağlayan Bulut Bilişim, sahip olduğu; SaaS (Software as a Service) yazılımı servis olarak sunma, PaaS (Platform as a Service) platform hizmeti ve IaaS (Infrastructure as a Service) sunucu altyapı hizmeti ile depolama ve işlem kapasitesinin verimliliğini büyük ölçüde arttırdı.
KAYNAKÇA