Kör ve görme engeli bulunan kişiler için çeşitli araştırmalar yürütülüyor. Yeni bir çalışmada ise yarasalardan ilham alınarak geliştirilen gözlükler, engellilere sesi kullanarak çevrelerini algılamalarına yardımcı oluyor.
Yarasaların ekolokasyon yeteneğinden ilham alan araştırmacılar, görsel bilgiyi özel ses temsillerine çeviren akıllı gözlükler geliştirdiler. Bu yenilik, kör ve görme engelli bireylerin çevrelerinde daha iyi gezinmelerine yardımcı olabilir ve bu teknoloji, görme engelliler için büyük bir değişim getirebilir.
Yarasalardan İlham Alındı
Destekleyici teknoloji, duyusal engelleri olan bireylerin günlük yaşamlarındaki engelleri aşmalarını sağlayacak teknolojilerin tasarlanmasını içerir. Özellikle körlük veya az görme (BLV), bir kişinin günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirme ve sosyal etkileşimlerine katılma yeteneklerini ciddi şekilde sınırlar. Şu anda, Sydney Teknoloji Üniversitesi‘ndeki (UTS) araştırmacılar, görme engelli bireylerin ‘görmelerine’ yardımcı olmak amacıyla görsel bilgileri, “akustik dokunma” olarak adlandırılan farklı ses sembollerine dönüştüren yeni nesil akıllı gözlükler geliştirmişlerdir.
Çalışmanın ortak yazarlarından Chin-Teng Lin, “Akıllı gözlükler genellikle kullanıcının çevresini bilgisayarla sentezlenmiş konuşmaya çevirmek için bilgisayar görüşü ve diğer duyusal bilgileri kullanıyor” dedi. Ancak akustik dokunma teknolojisi nesneleri seslendirerek cihazın görüş alanına girdiklerinde benzersiz ses temsilleri oluşturuyorlar. Örneğin, hışırdayan yaprakların sesi bir bitkiyi ya da vızıldayan bir ses bir cep telefonunu temsil edebiliyor.
Araştırmacılar, yarasaların nesne boyutu ve uzaklığı hakkında bilgi sağlayan ekolokasyon (biyolojik sonar) yönteminden esinlenerek, Foveated Audio Device (FAD) adını verdikleri akıllı gözlükleri geliştirmeyi hedeflediklerini açıklıyorlar. FAD, bir dizi artırılmış gerçeklik gözlüğü ve bir OPPO Find X3 Pro telefonundan oluşuyor. Unity Game Engine 2022, gözlüğün ses girişini ve kamera/kafa izleme çıkışını yönetmektedir. Bu sayede FAD, nesneleri cihazın görüş alanına girdiklerinde farklı ses sembollerine dönüştürebilmektedir.
Akustik Dokunma Ciddi Bir Potansiyele Sahip
Araştırmacılar, geliştirdikleri gözlükleri 14 yetişkin üzerinde test etti. Bu katılımcıların yedisi görme engelli, yedisi gözleri bağlı olan ve kontrol grubu görevi gören kişilerden oluşuyordu. Çalışma çerçevesinde katılımcılar, bir masa üzerindeki nesneleri tarayarak seslendirme görevini yerine getirdi, oturarak yapılan bir görevi tamamladı ve dağınık bir ortamda yürüyerek bir nesneyi bulmayı içeren son görevi gerçekleştirdi. Bu görevlerde FAD cihazını kullandılar.
Kase, kitap, fincan ve şişe gibi nesneler çalışmada kullanıldı. Araştırmacılar, giyilebilir cihazın görme engelli bireylerin nesneleri tanıma ve ulaşma becerilerini önemli ölçüde artırdığını belirledi. Çalışmanın başyazarı ve sorumlu yazarı Howe Yuan Zhu, “İşitsel geri bildirim, kullanıcıların nesneleri dikkate değer bir doğrulukla tanımlamalarını ve onlara ulaşmalarını sağlıyor” dedi.
Araştırmacılar, akustik dokunmanın görme engelli toplum için giyilebilir ve etkili bir duyusal destek yöntemi sunma potansiyeline dikkat çekti. Bu araştırma, hakemli PLOS One dergisinde yayınlandı. İnce ayarlarla, akustik dokunma teknolojisi yardımcı teknolojilerin ayrılmaz bir parçası haline gelebilir ve görme engelli bireylerin çevrelerine daha iyi erişmelerine yardımcı olabilir.
