Türk savunma sanayisi, milli hava araçları için tasarlanan havacılık motorlarıyla ilk kez bir ihracat başarısına imza attı. Ülkenin savunma sanayisindeki önemli eksikliklerinden biri olan yerli motor üretimi açığı, geliştirilen projelerle adım adım kapanıyor.
Savunma sanayi, son zamanlarda motor teknolojisi alanında dikkat çekici ilerlemeler kaydediyor. Yerli ve milli motor teknolojilerinin geliştirilmesi, üretilmesi ve kullanımı için önemli projeler hayata geçiriliyor. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı tarafından yürütülen çalışmalar, “içten yanmalı motorlar” ve “türbinli motorlar” olmak üzere iki ana kategoride devam ediyor.
TUSAŞ Motor Sanayi AŞ (TEI) Genel Müdürü Mahmut Akşit, milli askeri turbodizel motorlarının seri üretimine başladıklarını ve devam eden geliştirme projelerine ilişkin açıklamalarda bulundu. Akşit, PD170 motorlarının ilk seri imalat teslimatını 2020’nin başında gerçekleştirdiklerini belirterek, o zamandan bu yana üretimin devam ettiğini ifade etti. İlk uçuşlarını Aralık 2018’de ANKA ile gerçekleştirdiklerini ve son bir yıldır da AKSUNGUR ile uçuşlar yaptıklarını dile getiren Akşit, “PD170’nin AKSUNGUR ile envantere girişi için son aşamadayız. Testler tamamlandığında bu yıl bitmeden AKSUNGUR’un seri üretim motoru haline gelecek. Ardından da AKSUNGUR ile envantere girmiş olacağız. Son uçuşlardan birinde, Eskişehir semalarına kadar gelip motor tasarımında emeği geçen çalışma arkadaşlarının üzerinden alçak uçuş gerçekleştirdik. PD170 serisinin olgunlaşması konusunda artık herhangi bir sıkıntı kalmadı.” dedi.
Akşit, bu çalışmaların ardından ANKA’nın ardından AKSUNGUR’un milli motor entegrasyonunun tamamlanacağını ve Bayraktar TB3 ile de yaklaşık bir buçuk aydır başarılı uçuşlar gerçekleştirdiklerini, platformun ve motorun üstün bir performans sergilediğini vurguladı. İstanbul’da şiddetli fırtınalarda 20 bin feet yükseklikte testler yaptıklarını belirten Akşit, zorlu koşullarda başarılı bir sınav verdiklerini ifade etti.
Türkiye’nin önde gelen havacılık motorları şirketi TUSAŞ Motor Sanayii AŞ (TEI), 35. yılını kutlarken Genel Müdür Mahmut Akşit, ANKA, AKSUNGUR ve Bayraktar TB3 ile bugüne kadar yüzlerce saat uçtuklarını ve uçuş güvenliğini hiç riske sokacak bir sorun yaşamadıklarını belirtti. Bu durumun, piyasaya sürülen bir motor için büyük bir başarı olduğunu vurguladı. PD170’nin yurt dışında da oldukça popüler olduğunu dile getiren Akşit, şu bilgileri paylaştı: “Motor için 5 farklı ülkeden sipariş aldık. Ancak bunların hepsini henüz onaylamadık. İzinleri tamamlanan bir tanesi için siparişi kesinleştirdik. Diğer 4 ülke ile ilgili süreçler devam ediyor. Yurt dışında da ciddi bir pazar payı elde edeceğine inanıyoruz. Özgün ve uluslararası motor projelerindeki çalışmalarımıza hız kesmeden devam ediyoruz.“
Savunma Sanayi, Geliştirilen Motorlarla Öne Çıkıyor
TEI, son yıllarda özgün motor projeleriyle birçok ilke imza atarak vaatlerini yerine getirdi. Son altı yılda geliştirdiği 3 dizel, 2 benzinli ve 4 jet yakıtlı olmak üzere toplamda 9 motor projesiyle Türkiye’nin gurur kaynağı haline geldi. Şirket, Genel Maksat Helikopteri Programı (GMHP) çerçevesinde yüzde 50’nin üzerinde yerlilik katkısıyla T-70 Kara Şahin helikopterlerine güç sağlayan T700-TEI-701D isimli motorları üretiyor.
2020’de planlanan 25 adet T700-TEI-701D motorundan 14’ünü teslim eden şirket, Anka, Akıncı ve Aksungur insansız hava araçlarına (İHA) güç vermek için tasarlanan TEI-PD170 motorunun 13 motorluk ilk parti seri imalatını 2019’da tamamladı. TEI-PD170 motoru, dizel yakıtla 40 bin fit irtifaya çıkabilme yeteneğiyle dikkat çekiyor; kalkış anında 225 beygir, 20 bin fit kritik irtifada ise 170 beygir güç üretiyor ve sınıfının en iyilerinden biri olarak öne çıkıyor. Milli Muharip Savaş Uçağı olan KAAN’ın motorunun ise İngiliz şirketi Rolls Royce ile KALE Grubu arasında ortak üretimi hedefleniyor. KAAN’ın motor üretimi tamamlanana kadar Amerika’dan F110 motoruyla ihtiyacı karşılanacak.
Türk Silahlı Kuvvetleri’ne teslim edilen VURAN 4×4 araçları, yerli askeri kara aracı motoru TUNA’nın ilk defa kullanıldığı araçlar olarak öne çıkıyor. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) koordinasyonunda gerçekleştirilen Taktik Tekerlekli Zırhlı Araç Motoru projesi kapsamında geliştirilen 400 beygir gücündeki TUNA motorları, ilk kez envantere girmeye başlıyor. BMC Power tarafından üretilen 97 TUNA motoru, bu yıl içinde zırhlı kara araçları üreticisi BMC Savunma’ya teslim edildi ve VURAN 4×4 araçlarına entegre edildi.
Yerli motorlu VURAN araçlarının kabul süreci başladı ve bunlardan 50 tanesi Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na hizmet için sunulacak. Bu teslimatın ardından, Jandarma Genel Komutanlığı’na 40 araç daha teslim edilecek. Ayrıca, motorlardan 7 tanesi yedek olarak kullanıcılara teslim edilecek. Teslimat süreci devam ederken, BMC Power, KİRPİ araçları için kullanılacak TUNA motorlarını da göreve hazır hale getiriyor. Yerli motorlu 10 KİRPİ aracının 2024’ün ilk çeyreğinde üretilmesi hedefleniyor.
