Depremselliği yüksek bir bölgede yer alan Türkiye için depremin etkilerini azaltmak ve tedbir almak oldukça önem arz ediyor. Bu tedbirlerden bir tanesi de çelik yapı sistemine sahip evlerde barınmak olacaktır.
Peki bu çelik yapı sistemi nedir? Kısaca çelik yapı sistemi, yapı elemanlarının kolon, kiriş gibi taşıyıcı elemanları çelik malzemelerden oluşan yapılardır. Çelik yapı sistemlerinde yapının oluşturduğu yük oranı fazla olmadığı için deprem gibi etkilere karşı direnci oldukça yüksektir. Çelik malzeme, esnekliği ve konstrüksiyonun hareketli yapısı sayesinde depremde binanın salınıma uygun ve yanal zemin hareketlerini emici potansiyele sahiptir. Deprem sırasında yapıya ve içerdiği malzemelere risk teşkil edecek ağırlıkların bulunmadığı çelik yapılar, güçlü eklentileri ve montajında kullanılan modüler malzemeler nedeniyle güçlü bağlantıları, yıkıcı etkileri azaltmaktadır.
Çelik yapı sistemleri, betonarme binalara kıyasla pek çok avantaja sahiptir. Bu avantajlar ise şunlardır:
- Çelik homojen ve izotrop bir yapıya sahip olduğundan her noktasındaki dayanım eşit ve yüksektir.
- Çelik esnek olmasından dolayı az sehim yapan bir özelliğe sahiptir. Bu nedenle daha küçük kesitlerle daha büyük açıklıklar geçilebilmektedir.
- Çeliğin elastisite modülü betonarmenin 20, ahşabın 10 katıdır. Bu özellik çeliğin diğer malzemelere göre daha az oranda sehim yaptığı ve dolayısıyla daha küçük kesitler gerektirdiği anlamına gelmektedir.
- Çelik yapı sadece kolon ve kirişler tarafından taşındığından geçilen geniş açıklıklarda mekân organizasyonunu sağlayan bölücü duvarlar istenilen şekilde yerleştirilebilmektedir. Taşıyıcı görevi olmayan bu duvarlar işlevlerine göre kaldırılabilmekte veya yerleri değiştirilebilmektedir.
- Çelik yapılar oldukça uzun ömürlüdür.
- Çelik, kalite kaybı olmaksızın %100 geri dönüştürülebilir bir malzemedir.
- Çelik yapıların projelendirme aşaması uzun bir süreç gerektirmesine rağmen üretim ve uygulama süresi oldukça kısadır.
- Çelik yapıyı oluşturan elemanlar gerekli durumlarda sökülerek aynı yapının başka bir alanda kurulmasına olanak sağlamakta veya bu elemanlar yeni yapıların yapımında kullanılabilmektedir.
- Çelik, uzun vadede ekonomik bir malzemedir.
Çelik yapı sistemlerinin dezavantajları da vardır. Bunlar:
- Binaya yönelik iyi bakım yapılmazsa çelik paslanır ve paslanan çeliği kullanılır hale getirmek maliyeti artırır.
- Düşük de olsa çeliğin kırılma ihtimali söz konusudur.
- Yangın gibi felaketler durumu söz konusu olduğunda betonarme bina daha sağlıklıdır. Çelik eriyebilir.
