Avrupa Birliği ülkelerinde tek kullanımlık plastik tabak, bardak gibi ürünleri
yasaklayan kanun 3 Temmuz’da yürürlüğe girdi. Bu kanunla alternatifi bulunan tek kullanımlık plastik ürünlerin azaltılması hedefleniyor.
Avrupa Birliği ülkelerinde (AB) tek kullanımlık plastik ürünlerin kullanımı yasaklandı. Artık plastikten yapılan ve tek kullanımlık olan tabak, çatal, bıçak gibi ürünler AB pazarına giremeyecek. Yeni yasayla alternatifi bulunan tek kullanımlık plastik ürünlerin azaltılması hedefleniyor. Kadın pedleri ve plastik içerikli sigara filtreleri gibi alternatifi bulunmayan ürünler ise ilk aşamada yasaktan muaf tutulacak. Ancak, bu ürünlerin üzerinde tüketicileri uyaran bazı yazılar yer alacak. Avrupa Parlamentosu’ndan Frédérique Ries, bu yasa ile 2030’a kadar Avrupa’daki plastik kirliliğinin tahmini maliyetinin 22 milyar Euro azalacağını söyledi.
Ries, “Plastiklerin yarattığı deniz kirliliği sorunu göz önüne alındığında, Avrupa’nın artık uluslararası düzeyde savunmak ve teşvik etmek için bir yasal modeli var. Bu gezegen için gereklidir” dedi. Peki bu plastik yasağını hemen uygulamaya sokmak kolay mı? Öncelikle AB’ye üye ülkeler Tek Kullanımlık Plastikler Mevzuatı’na ilişkin kendi ulusal yasalarını yürürlüğe sokacak. Birçok ülke bu konuda adım attı. Bazı üye devletler yasaklı plastik ürünler listelerine ek maddeler dahi ekledi. Bu konuda ilk düzenlemeyi Yunanistan yapmıştı. Ülkede şubat ayından bu yana tüm kamu kurumlarında tek kullanımlık plastik ürünler yasaklandı. Belçika ve İtalya’da plastik ürün kullanan firmalara karşı ek vergiler getirildi.
Almanya’da ise geçtiğimiz kasım ayında konuyla ilgili bazı ek düzenlemeler yapıldı. Ancak, AB’deki yasak kapsamına özelikle su ve meşrubat firmalarının kullandığı tek kullanımlık plastik şişeler dahil edilmedi. Avrupa’da üretilen plastik şişelerin yüzde 65’i geri dönüştürülse de, bu ürünlerin çevreye zararı devasa boyutlarda. AP Komisyonu 2029 itibarıyla kıtadaki plastik şişelerin geri dönüşüm oranını yüzde 90’a çekmeyi öngörüyor. Her gün dünya genelinde 1.3 milyar plastik şişeli ürün satılıyor ve bu şişelerin büyük bir kısmı okyanuslara karışıyor.
ALTERNATİF ÜRÜNLER
Yasa kapsamında kimyasal olarak modifiye edilmeyen doğal polimer maddeler yer almıyor. Bu sebeple doğada kaybolabilen ve geri dönüşümü oldukça kolay olan selüloz ve viskoz temelli ürünler plastik şişe ve ambalajların yerini alabilir. Bunun yanında biyo-bozunur (toprakta çözülebilir – biodegradable) maddeler olan pamuk ve bambu gibi bitkilerin paketleme endüstrisinde “en alternatif ürünler” olabileceği belirtiliyor. Özellikle bambu ağacının hızlı ve ucuz bir şekilde üretilmesi avantaj olarak görülüyor.
SİGARA İZMARİTLERİ 2027 YILINA KADAR SERBEST
AB’nin kabul ettiği Tek Kullanımlık Plastikler Mevzuatı’nın 8’inci maddesinde plastik içeren sigara izmaritleriyle ilgili özel bir açıklama bulunuyor. Mevzuata göre bu tarz izmaritler yasak kapsamında değil, ancak bu tarz ürünleri üreten firmalar çevreyi koruma adına daha fazla çöp vergisi ödeyecek. Aktivistler mevzuatın sigara izmaritlerini de kapsaması gerektiğini belirtiyor, ancak yasalar değişmediği sürece bu kanun 2027’ye kadar aynı kalacak.
Plastik maske ve eldivenlere yasak yok!
Covid-19 salgını sonrası Avrupa’da ve dünya genelinde kullanımı artan plastik maske ve eldivenler AB’nin Tek Kullanımlık Plastikler Mevzuatı’nda yer almıyor. Ancak yetkililer bu tarz ürünlerin yeteri kadar geri dönüştürülemediği ve büyük bir kısmının doğaya karıştığı konusunda uyarıyor. Kara ve deniz ekosistemine etkisi sebebiyle bu konuyla ilgili gelecek yıllarda yeni bir mevzuat hazırlanması düşünülüyor.