Sürdürülebilirlik anlayışı, devletlerin satın alma tercihlerinde giderek daha fazla öncelik kazanıyor. Çevre dostu tercihler, uluslararası arenada önemli bir yer ediniyor.
Bir ülkenin sürdürülebilirlik politikası, yalnızca enerji verimliliği veya döngüsel ekonomik modelin inşası ile sınırlı kalmıyor. Devletler, tedarik zincirlerini dönüştürmek amacıyla satın alma yetkilerini de kullanma yolunda ilerliyor. Bu yaklaşım, “Yeşil Satın Alma” olarak adlandırılıyor; çevre dostu ürün ve hizmetlere yönelik talebi artırarak çevresel etkiyi azaltmayı amaçlıyor.
Yeşil satın alma yaklaşımı, yalnızca çevre dostu ürün ve hizmetlerin tercih edilmesini ifade etmekle kalmıyor, aynı zamanda ürün ve hizmetlerin üretiminden başlayarak tüketim, kullanım ve atık aşamalarını da içeren süreçleri kapsıyor.
Sürdürülebilirlik satın alma stratejilerine yansıyor
Sürdürülebilir ürünlere olan talebin artması, yeşil ekonomiyi destekliyor ve yeşil iş alanlarının oluşmasına olanak sağlıyor. Bu nedenle yeşil satın alma politikası sosyo-ekonomik kalkınmaya da katkı sağlama potansiyeli taşıyor. Örneğin; OECD tarafından hazırlanan “Yeşile Dönüş: Sürdürülebilir Tedarik İçin En İyi Uygulamalar” başlıklı rapor, devletlerin satın alma süreçlerini sadece maliyet ve işlevsellikle sınırlı tutmamaları gerektiğini vurguluyor. Aynı zamanda çevresel etkileri ve sürdürülebilirlik hedeflerini de dikkate almalarının önemini ortaya koyuyor.
OECD’nin raporuna göre, devletlerin sürdürülebilir satın alma stratejileri oluştururken dikkate almaları gereken altı temel boyut bulunuyor:
- Hukuki ve Politik Çerçeve: Sürdürülebilir satın alma hedeflerinin ve yönergelerinin net ve anlaşılır bir şekilde tanımlanması, satın alma süreçlerinde sürdürülebilirliği teşvik ediyor.
- Planlama ve Değerlendirme: Sürdürülebilir satın alma stratejilerin oluşturulması sırasında, pazar kapasitesinin anlaşılması, maliyet ve fayda analizleri gibi faktörlerin göz önünde bulundurulması gerekiyor.
- Teknik Özellikler ve Kriterler: İhale süreçlerinde çevresel ve sürdürülebilirlik kriterlerinin yer alması, piyasada yeşil ürün ve hizmetlerin geliştirilmesini teşvik ediyor.
- Profesyonelleştirme: Kamu kurumlarının satın alma süreçlerini sürdürülebilirlik perspektifiyle yönetmeleri için eğitim ve rehberlik alması gerekiyor.
- Farkındalık Oluşturma: Hem kamu alıcıları hem de tedarikçiler için sürdürülebilirliğin faydalarının anlatıldığı iletişim stratejileri, daha geniş bir etki yaratıyor.
- Sonuçların Takip Edilmesi ve Değerlendirilmesi: Sürdürülebilir satın alma stratejilerinin etkilerinin sürekli olarak izlenmesi ve değerlendirilmesi gerekiyor. Elde edilen veriler, gelecekteki satın alma stratejilerinde temel oluşturabiliyor.
