TÜBİTAK bünyesinde kurulacak Ulusal Kuantum Enstitüsü, Türkiye’nin kuantum teknolojileri alanındaki çalışmalarını koordine ederek stratejik atılımlar yapacak.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın “2030 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi” kapsamında, Türkiye’nin kuantum teknolojilerinde söz sahibi olmasını destekleyecek önemli bir adım atılıyor. TÜBİTAK bünyesinde kurulacak olan “Ulusal Kuantum Enstitüsü”, ülkenin bu alandaki AR-GE ve teknoloji geliştirme faaliyetlerini koordine edecek.
Kuantum teknolojileri; konumlandırma, iletişim, hesaplama, görüntüleme, algılama ve güvenlik gibi kritik alanlarda devrim yaratma potansiyeline sahip. Türkiye, özellikle 2023’te TÜBİTAK BİLGEM çatısı altında kurulan Kuantum Teknolojileri Bölümü ile bu alanda ciddi bir ivme yakaladı.
Yeni kurulacak enstitü ile altyapı yatırımları güçlendirilecek, insan kaynağı geliştirilecek ve hem sivil hem askeri kullanım için kuantum hesaplama, haberleşme ve algılama sistemleri geliştirilecek. Ayrıca, elmas ve kristal bazlı kuantum yayıcılar, fotonik devreler, tek foton dedektörleri ve Rydberg temelli kuantum antenler gibi teknolojiler üzerinde çalışmalar yürütülecek. Bu doğrultuda, Savunma Sanayii Başkanlığı işbirliğiyle kuantum radar/lidar prototipleri üretilecek.
Kuantum teknolojileri; büyük veri analizi, yapay zeka, moleküler simülasyon, finans ve savunma gibi birçok sektörde yüksek verimlilik ve güvenlik sağlayarak çığır açıcı yenilikler vadediyor. Kuantum sensörler, kuantum dolanıklık ve kuantum anahtar dağıtımı ile ultra güvenli veri iletişimi de bu teknolojilerin dikkat çeken başlıkları arasında yer alıyor.
Bu kapsamda Türkiye’de, TOBB ETÜ tarafından geliştirilen ilk yerli kuantum bilgisayarı QuanT devreye alındı. ASELSAN bünyesinde kurulan KUANTAL, kuantum güvenlik çözümleri ve sensör teknolojileri üzerine çalışmalar yürütüyor. Önümüzdeki dönemde kamu öncülüğünde uluslararası iş birlikleri ve özel sektör yatırımlarıyla kapasitenin artırılması hedefleniyor.